* * *

Nie ustaje medialna nagonka na przedstawicieli pracowników JSW S.A., prowadzona głównie poprzez wypowiedzi Prezesa Jarosława Zagórowskiego. Delikatnie rzecz mówiąc ciągle mija się on z prawdą, dlatego postanowiliśmy odnieść się do kilku jego wypowiedzi.

Zagórowski twierdzi, że nowe umowy o pracę nie są mniej korzystne dla pracowników nowoprzyjętych, zostały wprowadzone zgodnie z prawem za ich zgodą i aprobatą. Nic bardziej mylnego, ponieważ umowy o pracę dla pracowników zatrudnianych po 15 lutego zostały wprowadzone niezgodnie z prawem pracy i Porozumieniem zbiorowym z dnia 5 maja 2011 r., mimo stwierdzenia Zarządu w piśmie z dnia 12 marca tego roku, że pracodawca przestrzegał i nadal będzie przestrzegał prawo pracy w tym zapisy tegoż Porozumienia. Niestety po raz kolejny rzeczywiste działania Prezesa i jego ludzi znacznie różnią się od deklaracji. Nowe wzory umów o pracę dla nowozatrudnionych pracowników, nie tylko nie ujednolicają i nie upraszczają zasad wynagrodzeń, jak twierdzi prezes Spółki, ale przede wszystkim te zasady ograniczają wynagrodzenia. Pozbawiają nowoprzyjętych pracowników w pierwszych latach pracy Karty Górnika, nagrody barbórkowej, 14-tej pensji, a w dalszych latach znacznie ograniczają ich wysokość. Pozbawiają także tych pracowników innych uprawnień, które wynikają z porozumienia zbiorowego zawartego 5 maja 2011 r. w ramach Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego, gdzie gwarantem tego porozumienia był przedstawiciel ministra gospodarki i skarbu oraz wojewoda śląski. Poniżej przypominamy te zapisy:

"1. Dotychczasowe warunki umów o pracę pracowników zakładów JSW S.A. nie ulegają zmianom i nie będą podlegać wypowiedzeniom do czasu zarejestrowania i wdrożenia w życie jednolitego ZUZP dla Pracowników JSW S.A.

2. Postanowienia Porozumienia mają również zastosowanie przy ustalaniu warunków umów o pracę po dniu zawarcia Porozumienia

Par. 2 Wszystkie pozostałe uregulowania wynikające ze stosowanych postanowień wypowiedzianych zakładowych układów zbiorowych pracy oraz obowiązujących w dniu zawarcia niniejszego porozumienia regulaminów i porozumień w jednostkach organizacyjnych JSW S.A. pozostają bez zmian i są obowiązujące do czasu zarejestrowania i wdrożenia w życie ZUZP dla Pracowników JSW S.A.."

Zarząd po raz kolejny ewidentnie łamie prawo. I nie są to sugestie Związków Zawodowych jak sugeruje prezes Zagórowski, ale jest to stanowisko poparte opiniami prawnymi renomowanych kancelarii prawnych oraz opinie autorytetu prawnego w zakresie prawa pracy prof. doktora hab. Pana Jakuba Steliny. Ze strony Zarządu padały tylko słowa i pisemne oświadczenia, które nie zostały poparte żadną opinią prawną. Poprzez nasze centrale związkowe zwróciliśmy się w tej sprawie do Ministra Gospodarki , Ministra Skarbu Państwa i Ministra Pracy i Polityki Społecznej. W odpowiedzi podpisanej przez Dyrektora Biura Ministra stwierdzono, że:

"Nadzór i kontrola przestrzegania przez pracodawców prawa pracy mieści się w kompetencji Państwowej Inspekcji Pracy."

W związku z powyższym wystąpiliśmy do PIP w Katowicach o przeprowadzenie kontroli w zakresie wprowadzenia i stosowania nowych umów o pracę. W wyniku przeprowadzonej kontroli PIP skierowała wystąpienie do pracodawcy w którym jednoznacznie stwierdziła, że działania Zarządu są niezgodne z prawem pracy i wniosła o:

"1. Nie określenie warunków ustalania wysokości oraz zasad przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia w regulacjach wewnętrznych nie mających charakteru źródeł prawa pracy.

2. Zaprzestanie ustalania wynagrodzenia i innych świadczeń ze stosunku pracy dla pracowników przyjmowanych do pracy na podstawie uchwały nr 113/VII/12 Zarządy Jastrzębskiej Spółki Węglowej S.A. z dnia 14.02.2012 r.

Konkludując, stwierdzić należy, że omawiana uchwała nr 113/VII/12 ustalająca warunki płacowe, na jakich w Spółce będą zawierane umowy z nowymi pracownikami jest regulacją z zakresu ustalenia wysokości oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia (zgodnie z art. 78 paragraf 2); nie jest ani układem zbiorowym lub innym porozumieniem zbiorowym (art. 9 paragraf 1 Kp), ani regulaminem wynagradzania (art. 772 Kp), a co za tym idzie jest regulacją, która nie ma racji bytu w świetle przytoczonych norm Kodeksu pracy.

Z uwagi na to zasadnym jest zarówno wniosek o nie ustalanie w przyszłości przez pracodawcę wysokości oraz zasady przyznawania pracownikom stawek wynagrodzenia za pracę określonego rodzaju lub na określonym stanowisku, a także innych (dodatkowych) składników wynagrodzenia, w formie nie mającej charakteru źródeł prawa pracy, a także wniosek o zaprzestanie stosowania postanowień uchwały nr 113/VII/12 do ustalania zasad wynagradzania zatrudnionych pracowników."

Stanowisko PIP w pełni potwierdza nasze zarzuty wobec Prezesa JSW S.A. i w związku z powyższymi faktami prowadzony jest z Zarządem spór zbiorowy w tym temacie, który znajduje się już na etapie mediacji.

Bezprawne działania Prezesa Zagórowskiego dotyczą również wprowadzenia motywacyjnego systemu premiowania i innych rozwiązań regulaminowych, których Zarząd nie może wprowadzać jednostronnie, bo jest to niezgodne z podstawowymi zasadami kodeksu pracy oraz zawartym porozumieniem zbiorowym, art. 6 ust. 2 w/w porozumienia - które mówi:

"Wypłaty premii będą realizowane na podstawie uzgodnionych ze stroną związkową regulaminów."

Nasze negatywne stanowisko, które zostało przedstawione jednomyślnie przez wszystkie organizacje związkowe nie wynika z faktu, że jesteśmy całkowicie przeciwni motywacyjnym rozwiązaniom w systemach wynagrodzeń, ale rozwiązania te muszą być jasne i przejrzyste oraz tworzone przy udziale przedstawicielstwa strony pracowniczej. Motywacyjne systemy premii nie mogą mieć złego wpływu na atmosferę na naszych kopalniach, a przede wszystkim negatywnego wpływu na bezpieczeństwo. Rozwiązania te muszą także obejmować wszystkich pracowników a przyznawanie takich premii oraz ustalanie zadań produkcyjnych, których wykonanie będzie stanowiło kryterium ich przyznawania powinno znajdować się pod kontrolą strony społecznej.
W innym przypadku jest to próba odejścia przez Zarząd od uregulowania kwestii płacowych w sposób kompleksowy, w ramach jednolitego ZUZP JSW S.A.. W tej sprawie również przedstawiliśmy pracodawcy opinie prawne, na które Zarząd nie przedstawił merytorycznej odpowiedzi.

W swoich wypowiedziach prezes Spółki usprawiedliwia i tłumaczy swoje działania przedłużającymi się rokowaniami nad ZUZP. Chcemy podkreślić, że wina za przedłużające się rokowania nie leży po stronie związków zawodowych lecz Zarządu Spółki. Tuż przed upublicznieniem JSW S.A. znakomita większość podstawowej części ZUZP w najważniejszych sprawach została wstępnie uzgodniona. To Zarząd wycofał się z dotychczasowych ustaleń, próbując narzucić nam niekorzystne rozwiązania dla pracowników w ramach nowego projektu ZUZP czy też Regulaminu pracy. Odrzucił nawet uzgodnioną preambułę, w której zostało zapisane, że ZUZP reguluje korzystniej i szerzej prawa pracownicze od tych, które wynikają z Kodeksu Pracy.

Zgadzamy się, że należy uprościć i ujednolicić rozwiązania w ramach ZUZP oraz uszczegółowić te rozwiązania w jednolitym Regulaminie Pracy, ale nie może to odbywać się kosztem pracowników Spółki, którzy bezpośrednio wypracowują dochody naszej firmy. Trzeba z całą mocą podkreślić, że rozwiązania zawarte w nowym projekcie ZUZP czy też w Regulaminie pracy są o wiele mniej korzystne niż te, które na dziś obowiązują. Zapewnienia Prezesa, że propozycje pracodawcy nie mają na celu ograniczenia praw pracowniczych to tylko nieuczciwa propaganda i próba oszukania pracowników JSW S.A..
To są metody niegodne Zarządu tak dużej giełdowej firmy.

W JSW S.A. prowadzony jest także spór zbiorowy dotyczący wzrostu płac w 2012 r. o 7%. Zażądany w prowadzonym sporze zbiorowym wzrost płac w wysokości 7 % nie jest przypadkowy. Założona wysokość w inflacji w budżecie w wysokości 2,8% nie jest i nie będzie zrealizowana, a prognozy inflacyjne zakładają jej wzrost o ponad 4% (na dzień dzisiejszy inflacja wynosi 4,3%). Wzrost kosztów utrzymania rodzin górniczych ze względu na galopujące ceny paliwa, energii i żywności będzie jeszcze większy.

Przyjrzeć należy się argumentom, jakie stawia Zarząd Spółki blokując podwyżki w tym roku, bo mówić należy o płacy realnej, czyli takiej, która zapewnia utrzymanie poziomu życia albo wzrost tego poziomu ponad realną inflację. Od 2008 roku płaca realna za dni czarne bez dodatkowych nagród, deputatów i nadgodzin wzrosła w Jastrzębskiej Spółce Węglowej średnio o 0,88% i była głównie wynikiem dwóch podwyżek stawek osobistego zaszeregowania oraz przeprowadzonej standaryzacji płac. Dalszy wzrost wynikał z konieczności ujednolicenia zasad wypłaty deputatu węglowego, gdzie uzyskano 8 ton węgla dla wszystkich pracowników. Standaryzacja płac na poszczególnych stanowiskach pracy oraz ujednolicenie wartości węgla deputatowego wynika wprost z przepisów prawa pracy oraz porozumienia zawartego przed przejęciem Kopalni Budryk przez naszą Spółkę – przypominamy, że płace tam znacznie odbiegały od uzyskiwanych w starszych kopalniach JSW , przez to wykazywane przez JSW wskaźniki nie odzwierciedlają rzeczywistych wzrostów wynagrodzeń w poszczególnych zakładach pracy. Nie należy zapominać o kryzysie w 2009 roku, gdzie nastąpił znaczny spadek płac w JSW. Duże różnice wykazywane w danych Spółki wynikają także ze znacznego zwiększenia robót sobotnio/ niedzielnych oraz szeroko pojętych nadgodzin w 2010 i 2011 roku, często z pominięciem podstawowych przepisów o czasie pracy. Nie można porównywać wynagrodzenia za 21 dni do wynagrodzenia za 26 dni pracy, a to robi pracodawca w JSW S.A. Błędy w Zarządzaniu Spółką wymusiły na Zarządzie prowadzenie prac wydobywczych, przygotowawczych oraz zbrojeniowym w czasie wolnym od pracy, za który trzeba było dodatkowo zapłacić pracownikom. Wynikało to między innymi z wcześniejszego zaniechania prowadzenia niektórych prac przygotowawczych (głównie poprzez wprowadzenie tzw. wolnych piątków w 2009 r.). Należy pamiętać, że płacowe skutki przeniesione z roku poprzedniego w ramach proponowanego przez Zarząd wskaźnika wzrostu wynagrodzeń także spowodują u znacznej części pracowników zamrożenie płac rzeczywistych a nawet spadek płacy realnej. W tej sytuacji niezbędne jest podwyższenie części stałej wynagrodzenia, gdyż oparcie wzrostu płac tylko na tzw. premiach motywacyjnych czy zadaniowych, które są ruchomymi składnikami wynagrodzenia nie daje pracownikom żadnej stabilizacji. Argument, że tylko w ten sposób można uzyskać wzrost wydobycia jest całkowicie chybiony. W okresie ostatnich 5-miesiecy przy poprawie warunków górniczo-geologicznych i poprawie niezbędnej organizacji pracy produkcja w JSW przekroczyła założone zadania. Pracownicy wydobyli więcej węgla niż zakładano w planie TE na 2012 rok i to bez żadnych nowych motywacyjnych premii. Podkreślić należy, że motywacyjne rozwiązania w naszych układach zbiorowych są już zawarte. Mają tylko ludzką twarz i nie powodują naruszeń zasad bezpieczeństwa pracy i sprawiedliwości społecznej.

Wygląda na to, że Zarząd większości pracownikom nic nie proponuje a twierdzenie, że płace w JSW S.A. w 2012 r. wrosną o wskaźnik inflacji jest kolejną próbą fałszowania rzeczywistości. Chcemy przypomnieć, że w ostatnim czasie wzrost wynagrodzenia Zarządu i na wybranych stanowiskach ścisłego kierownictwa jednostek organizacyjnych JSW wyniósł kilkaset procent, a są to również koszty stałe przedsiębiorstwa, te same, które próbuje się ograniczyć przez blokowanie podwyżek płac naszej załogi.

W sprawie akcji pracowniczych oraz gwarancji pracowniczych należy przypomnieć niektóre kwestie i fakty na które powołuje się Prezes Zagórowski. To właśnie pracownicy w referendum jednoznacznie (ponad 90% głosujących przy dużej frekwencji) opowiedzieli się przeciw upublicznieniu JSW S.A. na zasadach proponowanych przez Zarząd. I to pod wpływem nacisku pracowników udało się wprowadzić zasadę, która uprawnia wszystkich zatrudnionych do otrzymania akcji jak i wprowadza 10-letnie gwarancje zatrudnienia z rzeczywistym odszkodowaniem w razie niedotrzymania ich przez pracodawcę. Przecież Prezes Zagórowski proponował tylko 5-letnie gwarancje z możliwością odszkodowania zaledwie za okres jednego roku. Twierdził, że to jest maksimum co może oferować. Korzystne rozwiązania zostały uzyskane dopiero w wyniku podpisania w/w porozumienia w ramach Wojewódzkiej Komisji Dialogu Społecznego w czasie prowadzonej akcji protestacyjno-strajkowej. I nie była to dobra wola prezesa Spółki, tak jak ostatnio to sobie przypisuje. To jest zasługa załogi, która swoją postawą wywalczyła gwarancje zatrudnienia, przestrzegania zapisów układów zbiorowych pracy, podwyżki płac i podwyższenie nagrody z zysku. Wtedy to także strona rządowa zobowiązała się do zachowania przez Skarb Państwa pakietu kontrolnego akcji JSW S.A. Widać wyraźnie, że pamięć niektórych osób jest bardzo wybiórcza i nieprzejrzysta.

Jeśli chodzi o upublicznienie i przekazanie akcji to Zarząd i kancelaria prawna, która to przeprowadzała w bardzo dużym pospiechu, popełniła wiele błędów i teraz te błędy próbuje zrzucić się na stronę społeczną. Zarząd wtedy jak i teraz nie chce rozwiązać sprawy pokrzywdzonych pracowników, byłych pracowników i ich następców prawnych, którzy nie otrzymali akcji w wyniku ciężkich czy śmiertelnych wypadków w pracy jak również z innych przyczyn. Pracodawca nie zgodził się aby w regulaminach regulujących tę kwestię znalazły się zapisy, które mogły spowodować rekompensaty dla tych ludzi, w tej sprawie zapadła ewidentna zmowa milczenia.

Odnośnie wynagrodzeń przedstawicieli Związków Zawodowych, to są one uregulowane uchwałą Zarządu JSW S.A. zgodnie z zapisami ustawy o związkach zawodowych i stosownym rozporządzeniem. Wynagrodzenia te wynikają ze stanowiska, na którym przed oddelegowaniem pracowała dana osoba i są to wynagrodzenia równorzędne z wynagrodzeniem za wykonywaną pracę. Twierdzenie, że koszty utrzymania Związków Zawodowych ponosi pracodawca jest nieprawdą, ponieważ wszystkie wydatki związane z działalnością ponoszone są ze składek członkowskich.

Co do wzrostu kosztów przedsiębiorstwa trzeba przypomnieć Zarządowi takie posunięcia, jak chociażby straty na opcjach walutowych sięgające kilkuset milionów złotych, które to pięknie zostały określone przez Zagórowskiego nie osiągniętymi przychodami Spółki. Główny wzrost kosztów wynika ze znaczącego zmniejszenia wydobycia w latach poprzednich. Wpływ na to miały pogarszające się warunki górniczo-geologiczne ale również błędne decyzje Zarządu, które spowodowały znaczne braki w ciągu ostatnich trzech lat w wykonaniu robót korytarzowych jak również drastyczne niewykonanie tych robót w 2011 r., co skutkowało zmniejszeniem frontu wydobywczego. Nie można liczyć tylko na sprzyjające warunki górniczo-geologiczne bo one nie zawsze sprzyjają pracy górniczej. Front wydobywczy musi spełniać swoje zadania również gdy te warunki będą niesprzyjające. Ale to trzeba wiedzieć i przewidzieć.

Przed upublicznieniem JSW wszyscy mocodawcy na czele z prezesem Zagórowskim zapewniali, że wejście na giełdę ma zapewnić zwiększenie możliwości inwestycyjnych, poprawę transparentności oraz polepszenie sytuacji załogi. Co z tych zapewnień pozostało, widzimy sami.

ZOK NSZZ "Solidarność" JSW S.A.