- Liczę, że dzięki takiemu rozwiązaniu wyeliminowany zostanie obecnie panujący na rynku bałagan - podkreśla lider największej organizacji związkowej działającej w górnictwie, obserwator prac Zespołu.
Nieuregulowany import węgla to jeden z problemów przeżywającej trudności branży górnictwa węgla kamiennego - wskazują eksperci, politycy i związkowcy. W tym roku, według podawanych przez media danych Eurostatu, od stycznia do kwietnia do Polski tylko z Rosji trafiło 2,5 mln ton węgla - o 32 procent więcej niż w tym samym okresie ubiegłego roku.
Według wiceministra gospodarki Jerzego Pietrewicza, importowany węgiel psuje markę polskiego węgla. - Często pod polską marką sprzedawany jest węgiel sprowadzany. Chcemy przerwać te praktyki, bo źle to służy polskiemu węglowi i całemu sektorowi - mówi.
Jak podkreśla Pietrewicz, skala tych nieprawidłowości, co wynika z przeprowadzonych kontroli, jest duża. Przede wszystkim występuje wielkie zróżnicowanie cen i nie zależy to od transportu czy jakości czarnego paliwa. Często wykorzystywana jest niewiedza klienta o tym, co kupuje. Traci na tym nie tylko konsument, ale i Skarb Państwa.
Na początku czerwca br. Centralne Biuro Śledcze zatrzymało 10 osób zajmujących kierownicze stanowiska w firmie Składy Węgla, jednej z największych w kraju spółek handlujących węglem. Jak informowała wówczas policja, węgiel sprowadzany z Rosji i Kazachstanu oferowany był przez tę firmę jako polski. Nieprawidłowości dotyczyły także jego jakości i ilości. Według ustaleń śledztwa, tworzono przy tym fikcyjną dokumentację związaną z dystrybucją węgla, części transakcji w ogóle nie ewidencjonowano.
Nieprawidłowościom tym ma zapobiec państwowy system dystrybucji węgla, którego zasadniczym elementem będzie spółka Państwowe Składy Węgla. W planie jest upaństwowienie 30 proc. obrotu węglem na rynku krajowym. Projekt ma spowodować, że polski węgiel będzie tańszy (z założenia bowiem spółka Państwowe Składy Węgla ma nie generować zysków), po drugie zaś - zwiększy obroty spółek węglowych, dzięki czemu poprawi się ich sytuacja finansowa. Państwowe Składy Węgla utworzyć mają Kompania Węglowa, Katowicki Holding Węglowy oraz Węglokoks.
- Podczas ostatniego posiedzenia Zespołu postulowaliśmy, by do przedsięwzięcia tego dołączyli pozostali państwowi producenci węgla, czyli Jastrzębska Spółka Węglowa oraz Tauron Wydobycie, bo tylko w ten sposób system będzie skuteczny - podkreśla Grzesik. Z sygnałów płynących z tych spółek wynika, że podmioty te są zainteresowane pomysłem.
Resort gospodarki, który zajmuje się projektem, waha się między dwiema koncepcjami. Pierwsza zakłada wykorzystanie infrastruktury dystrybucyjnej, którą posiadają już istniejące spółki węglowe. Druga dotyczy stworzenia sieci składów węgla od podstaw przy użyciu franczyzowego modelu rozwoju. Partnerzy otrzymywaliby licencje na prowadzenie handlu węglem w oparciu o ustalone marże. Na barkach udziałowców przedsięwzięcia spoczęłaby budowa hurtowych składów - dużych centrów logistycznych, na których opierałby się system dystrybucji.
- Hurtowe składy węgla powinny powstać w pierwszej kolejności tam, gdzie mamy białe plamy handlu polskim węglem. Jest to głównie Polska północno-wschodnia - uważa Grzesik.
Zdaniem szefa górniczej "Solidarności", powołanie Państwowych Składów Węgla to zaledwie pierwszy krok w porządkowaniu systemu handlu węglem w Polsce. Kolejnym powinno być m.in. skierowanie na ścieżkę legislacyjną ustawy dotyczącej koncesjonowania sprzedaży węgla, a być może i certyfikowania, jeśli chodzi o jego jakość.