JSW, "Bogdanka": Apel o objęcie ustawą górniczą

Lip 27, 2025

Organizacje związkowe z Jastrzębskiej Spółki Węglowej SA (JSW) i Lubelskiego Węgla (LW) "Bogdanka" SA chcą, by spółki te zostały objęte zapisami nowelizowanej ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego. Sprzeciwiają się nierównemu traktowaniu załóg ze względu na miejsce zatrudnienia.

- Od miesięcy JSW S.A. balansuje na krawędzi upadłości. Kopalnie notują bezprecedensowe straty, a wszelkie budżetowe rezerwy wyparowały. W obliczu tak poważnego kryzysu, z niedowierzaniem i oburzeniem przyjmujemy fakt, że rządowy projekt nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa węgla kamiennego w rażący sposób pomija JSW i jej pracowników. (...) Nie możemy zaakceptować sytuacji, w której pracownicy jednej z największych spółek węglowych, która przez lata ciężko pracowała na rzecz polskiej gospodarki, zostają skazani na łaskę praw rynku - piszą przedstawiciele reprezentatywnych związków zawodowych JSW SA do przewodniczących klubów parlamentarnych.

Następnie wymieniają rozwiązania, z których mogą korzystać spółki węglowe objęte ustawą oraz ich pracownicy. To:
- zwolnione z podatku dochodowego jednorazowe odprawy pieniężne,
- finansowane z budżetu państwa urlopy górnicze w ramach systemu wsparcia dla restrukturyzowanych przedsiębiorstw,
- osłony socjalne i programy przekwalifikowania dla osób tracących pracę w wyniku restrukturyzacji,
- finansowanie tych działań z dotacji budżetowych i funduszy unijnych przeznaczonych na transformację regionów górniczych.

Pierwotnie miały one dotyczyć podmiotów ujętych w umowie społecznej, jednak autorzy cytowanego apelu zwracają uwagę, że zapisy umowy nie wykluczają włączenia JSW do ustawy.

- Mówi o tym (...) pkt V ust. 2. (...) "Umowa Społeczna w zakresie gwarancji zatrudnienia i mechanizmów określonych w rozdziale I, V i VI będzie miała zastosowanie do spółek: Jastrzębska Spółka Węglowa S.A. oraz Lubelski Węgiel »Bogdanka« S.A., w momencie podjęcia decyzji w tym zakresie, zgodnie z właściwymi regulacjami" - przypominają związkowcy.

Ich zdaniem, obecnie mamy do czynienia z "selekcją firm", co oznacza "brutalne różnicowanie pracowników górnictwa".

Reprezentatywne organizacje związkowe JSW SA oceniły, że fatalna kondycja największego producenta węgla koksowego w Unii Europejskiej jest w dużej mierze wynikiem "długotrwałych, nieodpowiedzialnych działań kolejnych ekip rządzących".

- Przez lata JSW była zobowiązywana do przejmowania nierentownych kopalń na warunkach, które znacząco zwiększyły jej zadłużenie. Apogeum tej destrukcyjnej polityki było wprowadzenie "składki solidarnościowej" w wysokości 1,6 mld zł. Ten pseudo-podatek objął niemal wyłącznie JSW S.A. i był szeroko krytykowany za swoją potencjalną niezgodność z podstawowymi zasadami prawa podatkowego i gospodarczego w Polsce, ze względu na retrospektywny charakter, wybiórczość i brak jasnych kryteriów zastosowania - wskazały.

W kontekście sytuacji JSW skrytykowały całą dotychczasową politykę państwa wobec branży.

- Polityczne nominacje do zarządu JSW wielokrotnie prowadziły do niegospodarności i błędnych inwestycji, osłabiając fundamenty spółki. Brak długofalowej, spójnej strategii rządowej dla całego sektora górniczego oraz podejmowanie decyzji o likwidacji kopalń bez zapewnienia realnych alternatyw dla pracowników pogarszały sytuację, pozostawiając ich w poczuciu niepewności i zagrożenia. Pracownicy JSW, którzy przez lata w pocie czoła wydobywali bogactwo dla Rzeczypospolitej, generując znaczące zyski dla państwa, zostali porzuceni i pozbawieni podstawowego poczucia bezpieczeństwa - stwierdziły.

Przedstawiciele załóg kopalń JSW domagają się rozszerzenia projektu nowelizacji ustawy o funkcjonowaniu górnictwa o "zapisy dedykowane Jastrzębskiej Spółce Węglowej, zapewniające jej równe traktowanie w systemie wsparcia", a także "wprowadzenia skutecznych mechanizmów parlamentarnej kontroli stanu finansów JSW i realizacji wsparcia, aby zapobiec dalszym nadużyciom i marnotrawstwu".

- Oczekujemy stanowczego i sprawiedliwego traktowania. Nie ma mowy o żadnych półśrodkach - nadszedł czas na realne wsparcie i równe szanse dla wszystkich pracowników górnictwa, którzy przez lata poświęcali się dla dobra Ojczyzny - podsumowują.

Pod dokumentem widnieją podpisy Sławomira Kozłowskiego (Zakładowa Organizacja Koordynacyjna NSZZ "Solidarność" JSW SA), Marka Duszy (Federacja Związku Zawodowego Górników JSW SA) i Marka Płocharskiego (ZZ "Kadra" Pracowników JSW SA).

Pismo o zbliżonej treści odnośnie objęcia ustawą o funkcjonowaniu górnictwa wystosowały związki zawodowe z LW "Bogdanka" - "Solidarność", Związek Zawodowy Górników w Polsce, "Kadra" i "Przeróbka".

- Pozostawienie LW Bogdanka S.A. poza systemem ochronnym to igranie z ogniem, którego konsekwencje odczuje, głównie Lubelszczyzna a pośrednio, cała Polska. Nie możemy pozwolić, by odgórna decyzja polityczna, nacechowana brakiem odpowiedzialności i empatii, rażąco krzywdziła Lubelszczyznę i jej społeczność - podkreśliły organizacje zrzeszające pracowników kopalni.