Przypomnijmy, że 3 lata temu Komisja Zakładowa (KZ) NSZZ "Solidarność" KWK "Ruda" Ruch "Halemba" przy wsparciu Regionu Śląsko-Dąbrowskiego NSZZ "Solidarność" i dyrekcji należącej do Polskiej Grupy Górniczej SA kopalni "Ruda" zorganizowała wystawę poświęconą brutalnemu stłumieniu historycznego protestu. Ekspozycja gościła w cechowni KWK "Ruda" Ruch "Halemba". Zaprezentowany film z jednej strony utrwala zaprezentowane wówczas treści, ale z drugiej - uzupełnia dotychczasową narrację, wzbogacając ją o nowe elementy.
- Pierwsze dni stanu wojennego miały szczególnie dramatyczny przebieg w Halembie - jednej z dzielnic Rudy Śląskiej: nocne internowania, strajk w obronie zatrzymanych, pacyfikacja przez ZOMO, dramatyczna ucieczka górników do kościoła, kilkutygodniowy pobyt w dzielnicy jednostki pancernej i wreszcie pełna napięcia konsekracja nowej świątyni w tydzień po słynnym wystąpieniu generała Jaruzelskiego - ten ciąg dramatycznych wypadków był dla mieszkańców Halemby czasem ciężkiej próby - piszą twórcy dokumentu, wyjaśniając jego tytuł.
Prace nad projektem trwały niemal dwa lata. Od początku do końca miały charakter oddolny. Zaangażowali się w nie między innymi uczniowie ósmej klasy Szkoły Podstawowej nr 6 imienia Jana Pawła II w Mikołowie-Borowej Wsi - Oliwier Hajda, Dawid Koch, Adam Strużyński, Jakub Szczygieł oraz Jakub Wawrzinek - którzy uchylili rąbka tajemnicy i opowiedzieli uczestnikom premiery, jak powstawał "Czas próby".
- Przygodę z filmem rozpoczęliśmy kilkanaście miesięcy temu od wizyty w kopalni "Halemba". (...) Pierwsze ujęcia do filmu nagraliśmy w cechowni oraz w siedzibie kopalnianej "Solidarności". (...) Bardzo owocna okazała się wyprawa do katowickiej kopalni "Wujek", gdzie w grudniu 1981 r. rozegrały się dramatyczne wydarzenia związane z pacyfikacją zakładu przez ZOMO. W czasie tej wizyty nie tylko zapaliliśmy znicze pod pomnikiem zamordowanych górników, ale też zwiedziliśmy wystawę w Śląskim Centrum Wolności i Solidarności oraz wzięliśmy udział w warsztatach filmowych, które poprowadził dla nas pan Karol Chwastek. Przez kilka miesięcy pod opieką (...) pana doktora Przemysława Noparlika zbieraliśmy materiały historyczne. Nad tym etapem prac czuwała pani dr Katarzyna Wilczok z Uniwersytetu Śląskiego zajmująca się na co dzień tematyką opozycji antykomunistycznej w czasach PRL. Najważniejszym etapem projektu było dotarcie do świadków historii. Zebrano wiele relacji osób, które miały w pamięci wydarzenia z grudnia 1981 r. Spośród nich 6 osób opowiedziało przed kamerą o swoich trudnych doświadczeniach - pan Stanisław Kiermes, przywódca zakładowej "Solidarności", którego internowanie było powodem strajku w kopalni "Halemba"; pan Herbert Morcinek, który potajemnie wywiózł związkowy sztandar z kopalni; panowie Paweł Nowok i Erwin Nowak, świadkowie brutalnej pacyfikacji; pan Jan Pyrek, mieszkaniec Halemby i uczestnik konsekracji nowego kościoła; pan Janusz Siboń, syn Ryszarda Sibonia, aresztowanego działacza halembskiej "Solidarności". W prace nad filmem włączyła się grupa pasjonatów, którzy nieodpłatnie poświęcili swój czas, wiedzę i zdolności, aby film udało się skończyć. Do tego grona należą panowie Marek Kawęcki, Michał Wolski oraz Tomasz Botór, którzy wykonali ujęcia lotnicze Halemby. Ostateczny kształt filmu został osiągnięty dzięki wielkiej pracy pana Szymona Szuchai. To jego zasługą jest ścieżka dźwiękowa wykonana specjalnie na potrzeby naszego filmu - mówili młodzi dokumentaliści.
Autorzy produkcji wykorzystali materiały archiwalne i fotografie ze zbiorów Ośrodka Karta, Instytutu Pamięci Narodowej, Śląskiego Centrum Wolności i Solidarności (ŚCWiS) w Katowicach, Muzeum Miejskiego w Rudzie Śląskiej, Archiwum Parafii Bożego Narodzenia w Rudzie Śląskiej-Halembie, Archiwum Parafii Matki Bożej Różańcowej w Rudzie Śląskiej-Halembie oraz Archiwum Szkoły Podstawowej nr 27 w Rudzie Śląskiej-Halembie, a także zasoby z archiwów prywatnych Andrzeja Cichonia, Stanisława Kiermesa, Sebastiana Pustelnika, Janusza Sibonia i Jana Sienkiewicza.
Ciekawostką może być fakt, że obecny w niektórych momentach głos gen. Wojciecha Jaruzelskiego i część ujęć z rekonstrukcjami scen wykreowano przy pomocy narzędzi AI (sztucznej inteligencji), zaś fragmenty muzyczne były zainspirowane ścieżką dźwiękową z gry komputerowej "Realpolitiks".
Realizacja dokumentu stała się możliwa dzięki wsparciu instytucjonalnemu ze strony Urzędu Miasta Ruda Śląska, Domu Kultury w Rudzie Śląskiej, Stowarzyszenia Genius Loci-Duch Miejsca, ŚCWiS w Katowicach, KZ NSZZ "Solidarność" KWK "Ruda" Ruch "Halemba", Szkoły Podstawowej nr 6 im. Jana Pawła II w Mikołowie-Borowej Wsi i Szkoły Podstawowej nr 27 im. Jana Pawła II w Rudzie Śląskiej-Halembie.
Patronat honorowy nad filmem objęli: prezydent Rudy Śląskiej Michał Pierończyk, przewodniczący Rady Miasta Ruda Śląska Kazimierz Myszur, dyrektor KWK "Ruda" Jacek Kowalczuk oraz przewodniczący KZ NSZZ "Solidarność" KWK "Ruda" Ruch "Halemba" Artur Braszkiewicz.
Kilka godzin po premierze "Czas próby" upubliczniono w serwisie YouTube (kliknij tutaj).