Negocjacje były trudne i trwały trzy doby. Kluczowe znaczenie dla przebiegu rozmów miała postawa samych górników. Ich spontaniczny protest sprawił, że związkowym negocjatorom łatwiej było uzgodnić nowy termin, w którym ostatnia kopalnia PGG przestanie wydobywać węgiel - ma to być rok 2049, a nie 2035, 2036 czy 2037, jak tego chciał rząd.

Za ten wysiłek wszystkim zaangażowanym w akcje prowadzone na dole podziękował przewodniczący górniczej "Solidarności" Bogusław Hutek.

- W imieniu własnym, a także całej Krajowej Sekcji Górnictwa Węgla Kamiennego NSZZ "Solidarność" oraz Zakładowej Organizacji Koordynacyjnej NSZZ "Solidarność" PGG SA, chciałbym złożyć podziękowania każdemu, kto zdecydował się na protest dołowy. Tylko dzięki takim osobom, ich determinacji i pomocy, mogliśmy wymóc na stronie rządowej pewne ustępstwa i doprowadzić do podpisania porozumienia przewidującego stopniowe wygaszanie sektora, a nie błyskawiczną likwidację. Zdaję sobie sprawę, że nie jest to dzień radosny, bo mówimy o likwidacji branży. Z drugiej jednak strony zabezpieczyliśmy wszystkich pracowników kopalń przed groźbą utraty pracy. Bez wsparcia kolegów prowadzących podziemną akcję protestacyjną niczego byśmy nie wywalczyli albo byłyby to warunki o wiele gorsze - podkreślił szef największej organizacji związkowej funkcjonującej w polskim górnictwie.

Samo porozumienie jest rozbudowane. Obejmuje szereg bardzo różnych aspektów skomplikowanego procesu transformacji branży górniczej.

Pracownicy dołowi i pracownicy zakładów przeróbki mechanicznej węgla (według stanu z dnia podpisania porozumienia) otrzymali gwarancję pracy w górnictwie do momentu uzyskania praw emerytalnych.

Jeśli niemożliwe będzie zapewnienie ciągłości pracy poprzez alokację do innej kopalni, przewidziano opcje "awaryjne": urlop górniczy dla pracowników dołowych w wymiarze nie przekraczającym 4 lat, urlop dla pracowników zakładów przeróbki mechanicznej węgla w wymiarze nie przekraczającym 3 lat lub jednorazowa odprawa pieniężna. Zaznaczono, że rozwiązania te obejmą wyłącznie pracowników spółek kontrolowanych bezpośrednio lub pośrednio przez Skarb Państwa.

Uzgodniono, że do 15 grudnia zostanie opracowana umowa społeczna regulująca funkcjonowanie sektora górnictwa węgla kamiennego. Zgodnie z zapisami porozumienia, ma ona uwzględniać między innymi:
- mechanizm finansowania spółek sektora górnictwa węgla kamiennego,
- inwestycje w nisko- i zeroemisyjne źródła wytwarzania energii realizowane z węgla kamiennego ("poprzez inwestycje w Elektrowni Łaziska z wykorzystaniem technologii CCU oraz instalacji do produkcji wodoru z gazu koksowniczego"),
- utworzenie spółki specjalnego przeznaczenia, której celem będzie realizacja projektów z obszaru czystych technologii węglowych (przykład - paliwo bezdymne) i która zweryfikuje projekty z obszaru technologii IGCC, CCS, CCU oraz wykorzystania węgla do produkcji metanolu oraz wodoru,
- dopuszczenie wykorzystania paliwa bezdymnego w gospodarstwach domowych do 2040 r.,
- terminy zakończenia produkcji węgla kamiennego w poszczególnych kopalniach (załącznik do porozumienia z datami zakończenia eksploatacji określono mianem "wstępnego harmonogramu transformacji sektora górniczego").

Dodatkowy punkt mówi o tym, że ostateczny kształt "Polityki Energetycznej Polski" uzależniony będzie m.in. od treści umowy społecznej.

Jednocześnie w październiku ruszą prace nad umową dotyczącą transformacji województwa śląskiego.

Rząd zobowiązał się do zmiany legislacyjnej w zakresie zwolnienia z obowiązkowej hurtowej sprzedaży energii elektrycznej na giełdzie towarowej, powołania pełnomocnika do spraw transformacji terenów pogórniczych ("w celu skoordynowania wszystkich działań związanych z rozwojem gospodarczym i tworzeniem miejsc pracy na tych terenach") oraz przedstawienia modelu utworzenia funduszu inwestycyjnego w oparciu o aktywa wygaszanych kopalń PGG.

Strona społeczna wystąpiła z wnioskiem o zachowanie dostępu do złóż węgla kamiennego w celu zapewnienia bezpieczeństwa energetycznego i surowcowego Polski.

Istotny jest także przedostatni punkt, który mówi o tym, że porozumienie wejdzie w życie z dniem uzyskania zgody Komisji Europejskiej na pomoc publiczną dla kopalń, w tym na dopłaty do bieżącej produkcji węgla.

Największe zainteresowanie od początku budził wykaz kopalń PGG wraz z terminami ich przewidywanego zamknięcia.

Załącznik do porozumienia stanowi, że:
- w 2021 r. zakończy eksploatację KWK "Ruda" Ruch "Pokój", a KWK "Wujek" połączy się z KWK "Murcki-Staszic",
- w 2023 r. KWK "Ruda" Ruch "Bielszowice" i KWK "Ruda" Ruch "Halemba" zostaną połączone w jeden ruch (do 2022 r. przeanalizowana zostanie możliwość wykorzystania zasobów węgla koksowego z "Bielszowic"),
- w 2028 r. zakończy eksploatację KWK "Bolesław Śmiały" (przeanalizowana zostanie możliwość inwestycji w złoże "Za Rowem Bełckim"),
- w 2029 r. zakończy eksploatację KWK "Sośnica" (zweryfikowana zostanie możliwość pozyskania koncesji z partii "Makoszowy"),
- w 2034 r. zakończy eksploatację ruch powstały z połączenia KWK "Ruda" Ruch "Bielszowice" i KWK "Ruda" Ruch "Halemba",
- w 2035 r. zakończy eksploatację KWK "Piast-Ziemowit" Ruch "Piast",
- w 2037 r. zakończy eksploatację KWK "Piast-Ziemowit" Ruch "Ziemowit" (do 2023 r. przeanalizowana zostanie możliwość dalszego funkcjonowania KWK "Piast-Ziemowit" w zakresie ewentualnego wykorzystania węgla przy procesie zgazowania pod kątem produkcji metanolu),
- w 2039 r. zakończy eksploatację KWK "Murcki-Staszic",
- w 2040 r. zakończy eksploatację KWK "Bobrek",
- w 2041 r. zakończy eksploatację KWK "Mysłowice-Wesoła",
- w 2043 r. zakończy eksploatację KWK "ROW" Ruch "Rydułtowy",
- w 2046 r. zakończy eksploatację KWK "ROW" Ruch "Marcel",
- w 2049 r. zakończą eksploatację KWK "ROW" Ruch "Chwałowice" i KWK "ROW" Ruch "Jankowice".

Wynegocjowane porozumienie sygnowali członkowie delegacji rządowej - wiceminister aktywów państwowych Artur Soboń, sekretarz stanu w Ministerstwie Klimatu Piotr Dziadzio i szef Gabinetu Politycznego Prezesa Rady Ministrów Krzysztof Kubów - oraz związkowcy: Wacław Czerkawski (Ogólnopolskie Porozumienie Związków Zawodowych), Sebastian Czogała (Związek Zawodowy Górników w Polsce), Jerzy Demski (Związek Zawodowy Pracowników Dołowych), Bogusław Hutek (NSZZ "Solidarność"), Marek Mnich (NSZZ "Solidarność-80"), Dominik Kolorz (NSZZ "Solidarność"), Przemysław Skupin (WZZ "Sierpień 80"), Krzysztof Stanisławski (MZZ "Kadra" Górnictwo), Bogusław Studencki (Porozumienie Związków Zawodowych "Kadra") i Dariusz Trzcionka (również PZZ "Kadra").

Pełną treść porozumienia publikujemy w postaci pliku PDF (kliknij tutaj).

(fot. Ministerstwo Aktywów Państwowych)